واکنش توییتر فارسی به عدم شرکت در نشست شرمالشیخ | چرا ایران حاضر نشد و پیام آن چیست؟
رویداد۲۴| دعوت جمهوری اسلامی ایران به نشست بینالمللی شرمالشیخ مصر، که با هدف بررسی آتشبس غزه و برقراری صلح در منطقه برگزار شد، با اخبار ضد و نقیضی همراه بوده است. ایران در نهایت تصمیم به عدم شرکت گرفت؛ موضوعی که واکنشهای داخلی و بینالمللی متفاوتی به همراه داشت و نشان از پیچیدگیهای بازی قدرت در خاورمیانه دارد.
فرصت بود یا صحنهسازی؟
امروز شرمالشیخ میزبان نشستی بینالمللی است که با ریاست مشترک عبد الفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر و دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا برگزار میشود. بیش از ۲۰ کشور، از جمله فرانسه، انگلیس، ایتالیا، اسپانیا و سازمان ملل، برای بررسی آتشبس در غزه و تلاش برای تثبیت صلح و ثبات در منطقه غرب آسیا دعوت شده بودند. با این حال، در این میان، دو طرف اصلی مناقشه—حماس و رژیم صهیونیستی—حاضر به شرکت نشدند و ایران نیز تصمیم گرفت در این اجلاس حضور نیابد.
تصمیم ایران برای عدم شرکت در این نشست درحالی اتخاذ شد که برخی از کارشناسان و تحلیلگران این نشست را فرصتی برای ایفای نقش بیشتر تهران در معادلات منطقه تلقی کردند، مثلا محمد مهاجری و محمد قوچانی در یادداشتهای تحلیلی خود تأکید کرده بودند که حضور ایران در این نشست میتوانست فرصت حقوقی و سیاسی مناسبی برای محکومیت اسرائیل و حمایت از حقوق فلسطینیان باشد، بدون آنکه راهبرد مقاومت آسیب ببیند. از نظر آنها، ایران با یک حضور هوشمندانه و با حق تحفظ میتوانست به تداوم راهبرد غیرمستقیم مذاکره با آمریکا و قدرتهای جهانی کمک کند و پیامی روشن به منطقه و جهان درباره موضع مستقل خود صادر کند.
حشمتالله فلاحتپیشه، نماینده سابق مجلس نوشت: «رئیس جمهور عالیترین دیپلمات یک مملکت به شمار میآید. اگر آقای السیسی دعوت رسمی کرده است، منع پزشکیان، کشتن یک فرصت جدی تنش زدایی است. چون از فردای شرم الشیخ، یکی از دو کشور ایران یا اسرائیل در مسیر انزوا قرار خواهد گرفت».
صادق زیباکلام نیز نوشته بود: «جناب پزشکیان اگر ایران به شرم الشیخ دعوت شده، شما را بخدا و بخاطر سعادت نسلهای آینده و آینده ایران، این فرصت تاریخی را از دست ندهید و در آن کنفرانس شرکت کنید. یکروزی بالاخره سیاست خارجی ما بجای ایدئولوژی-محور، میبایستی منافع ملی-محور شود. این گام تاریخی را برای آینده ایران بردارید.»
فیاض زاهد، فعال سیاسی اصولگرا هم نوشته بود: «جناب رئیس جمهور پزشکیان! سلام . یادتان است در آن چهارشنبه پس از جنگ به شما عرض کردم در حیاتیترین دوران زندگی خود و چه بسا ایران بسر میبرید؟ پاسخ دادیدمی دانم. تصمیم در باره شرم الشیخ یکی از آن روزهاست. مارا روسفید کنید.»
با این حال، پاسخ رسمی وزارت خارجه ایران، که توسط وزیر امور خارجه بیان شد، تأکید داشت که «نه رئیسجمهور و نه وزارت امور خارجه نمیتوانند با کسانی وارد تعامل شوند که به مردم ایران حمله کرده و همچنان تهدید و تحریم میکنند.» ایران همزمان اعلام کرد که از هر ابتکاری که به پایان نسلکشی در غزه و اخراج نیروهای اشغالگر منجر شود، استقبال میکند و همواره نیرویی کلیدی برای صلح در منطقه بوده است.
استدلال مخالفان حضور در اجلاس
واکنشهای داخلی به تصمیم ایران نیز متنوع بود. برخی تحلیلگران مانند نویسنده هممیهن معتقدند که عدم حضور ایران نباید به معنای مخالفت با صلح تعبیر شود، بلکه حمایت از حق و سیاست حماس و فلسطینیها را نیز نشان میدهد.
از سوی دیگر، روزنامه جوان با اشاره به دیپلماسی «صندلیهای خالی» در شرمالشیخ نوشت که حماس و اسرائیل هیچ تمایلی به حضور در نشست نشان ندادند و با توجه به سوابق ترامپ، امیدی چندانی به تحقق صلح عادلانه وجود ندارد. روزنامه خراسان نیز اجلاس را ویترینی برای بازسازی تصویر قدرت آمریکا و نمایش اقتدار ترامپ دانست و تأکید کرد که دعوت ایران بیشتر بخشی از همین نمایش بوده است؛ حضوری که اگر بدون ابتکار مستقل باشد، ناخواسته مشروعیت روایت واشنگتن را تقویت میکند.
روزنامه فرهیختگان نیز به اهداف ترامپ در اجلاس اشاره کرد؛ از تلاش برای تثبیت تصویر خود بهعنوان پایاندهنده جنگها، بازسازی هژمونی آمریکا در منطقه، تا فعالسازی مجدد طرح صلح ابراهیم و تصحیح روابط با قطر و دیگر دولتهای عربی. حضور ایران در این اجلاس میتوانست بخشی از این معادله پیچیده باشد، اما تهران با بررسی همه جوانب و حفظ استقلال راهبردی خود، تصمیم به عدم شرکت گرفت.
امیرعلی ابوالفتح، تحلیلگر سیاست خارجی نوشت: «برای سفر رییس جمهوری ایران به مقر سازمان ملل در نیویورک شدیدترین محدودیتها را اعمال کردند، اما حالا گویا رییس جمهوری ایران را به شرم الشیخ مصر دعوت کردهاند تا در «جشن پیروزی» دونالد ترامپ بر سر موضوع آتش بس در غزه شرکت کند.»
مجتبی زارعی نماینده مجلس نوشت: «آفرین به پزشکیان و عراقچی برای ردّ بلیط تماشای تئاتر ترامپ در شرم الشیخ! وطن خواهان بی اعتنایی رئیس جمهور و وزیر خارجه به ترامپ را تحسین کنند. غیرت ایرانیِ رئیس جمهور و وزیر خارجه را برای نرفتن به تماشای تئاتر ترامپِ قاتل و متجاوز به تمامیت ارضی ایران تحسین میکنم. هر تلاشی از کشورهای منطقه برای مهار خونخواری نتانیاهو و پادگان ناتو (اسراییل) خوب است.»
عبدالله گنجی نیز نوشت: «مطالبه و اصرار کنندگان بر شرکت پزشکیان در اجلاس شرم الشیخ، خواسته یا ناخواسته/فهمیده یا نفهمیده، به دنبال ارتقای رایگان جایگاه ترامپ به عنوان"منجی صلح در جهان"بودند. حال انکه او به کشورشان حمله کرده و در صدد حذف قدرت دفاعی ماست. این جماعت دوست ندارند نتایج میانجیگری آمریکا در قرارداد اسلو، مادرید، کمپ دیوید... بدانند و از این تجربه استفاده کنند. رمانتیک، ساده ساز، رویایی، آرزومند، نیازمند دیده شدن».
تحلیلگران خارجی، از جمله پاسکال بونیفاس، رئیس مؤسسه روابط بینالملل فرانسه، هشدار دادهاند که آتشبس به معنای صلح پایدار نیست و فقدان برنامه سیاسی مشخص میتواند به خشونتهای تازه منجر شود؛ بنابراین حتی در صورت عدم حضور ایران، مواضع روشن و حمایت از پایان جنگ و حقوق فلسطینیان ضروری است، تا پیام ایران در عرصه بینالمللی به درستی منتقل شود.
در مجموع، اجلاس شرمالشیخ نمونهای از پیچیدگیهای دیپلماسی منطقهای و نمایش قدرت جهانی بود؛ جایی که صلح، بازی قدرت و نمایش رسانهای همزمان در حال جریان است و ایران با تصمیم هوشمندانه خود توانست هم استقلال سیاست خارجی و هم حمایت از حقوق فلسطینیان را حفظ کند، بیآنکه در تله نمایش آمریکا گرفتار شود.
یعنی هنوز باید با رییس قدرتمند ترین کشور دنیا کوری داشته باشید؟! شرم کنید معلوم نیست نفوذی هستید یا مشتی تینیجر ابله سیاسی که در مقابل مدیر مدرسه قلدری می کنند و هربار کتک اساسی می خورند و لاف می زنند که " اصلنم درد نداشت" و دوباره روز از نو روزی از نو! فقط تفاوتش این است که تینیجر های سیاستمدار و حکمران قمپوز در می کنن و لاف صد من یک غاز می آیند ولی هر بار کتکش را ملت می خورد! 
